کتاب تذکره الشعرا

از کتب مرجع و تذکره‌های مهم به زبان پارسی تذکره‌ای است که دولتشاه سمرقندی تألیف کرده‌است. تذکرة الشعراء دومین تذکره از نوع خود پس از لباب الالباب عوفی در تاریخ ادب فارسی است، که در خلال شرح احوال شاعران، پادشاهان و پیران، افسانه‌هایی دیده می‌شود که دولتشاه آن‌ها را به تناسب در کتاب خود درج کرده‌است. از نمونه‌های بارز این افسانه‌ها می‌توان به حکایاتی دربارهٔ فردوسی، ناصرخسرو، نظامی، خیام، عطار، سعدی، عبید زاکانی و حافظ اشاره کرد. مجموع اظهارنظرهای دولتشاه دربارهٔ سروده‌های شاعران نشان می‌دهد که او به ظرائف و دقایق و صنایع شعری، وقوف کامل داشته‌است؛ چنان‌که اشاره به بسیاری از صنایع بدیعی یا استفاده از اصطلاحاتی چون «متانت»، «نازک سخن»، «ملایم‌گوی و متین‌سخن»، «سخن صاف و روان» و «غزل مطبوع»، حاکی از داوری وی دربارهٔ سروده‌های شاعران است.