کتاب صور بنیانی حیات دینی

هدف کتاب صور بنیانی حیات دینی مطالعه‌ٔ بدوی‌ترین و ساده‌ترین دینی‌ است که بشر تاکنون بدان پی برده است. این کتاب می‌خواهد این شکل از دین را تحلیل و تبیین کند. ساده‌ترین دینی که بشر تاکنون بدان پی برده آن دستگاه دینی است که دو شرط زیر را دارا باشد: نخست اینکه در جوامعی بدان بربخوریم که سازمان آن‌ها از دیدگاه سادگی بالادست نداشته باشد؛ علاوه بر این، باید چنان باشد که برای تبیین آن به هیچ عنصری که از دینی متقدم بر آن به عاریت گرفته شده باشد نیاز نداشته باشیم.

امیل دورکیم، جامعه‌شناس بزرگ می‌کوشد تا ترتیب سازمان‌یافتگی عناصر این مجموعه‌ٔ دینی را با دقت و امانتی که از مردم‌شناس یا مورخ انتظار می‌رود شرح دهد. ولی کار او به همین‌جا پایان نمی‌یابد. مسائل جامعه‌شناسی با مسائل تاریخ و مردم‌شناسی فرق دارد. هدف جامعه‌شناسی شناختن صور برافتاده‌ٔ تمدن فقط به منظور شناختن و بازسازی آن‌ها نیست. هدف جامعه‌شناسی، بیش از هر چیز تببین واقعیت فعلی است که به دلیل نزدیک بودنش با ما می‌تواند، در نتیجه، بر تصورات و اعمال تأثیر بگذارد: واقعیت مورد بحث همان انسان، یا دقیق‌تر بگوییم، انسان امروزی است.