کتاب ماشاالله خان در بارگاه هارون الرشید

«ماشاءالله خان در بارگاه هارون الرشید» رمانی‌ست طنز که شخصیت اصلی آن با نام ماشاءالله خان، فردیاست که علاقه‌ی وافری به کتاب‌های تاریخی دارد. او که این چنین شیفته‌ی تاریخ است، علاقه‌مند است بهعصری که فکر می‌کند دوران طلایی برای زندگی کردن است، یعنی دوران هارون الرشید، برود.

در این مهلت ادبی-تاریخی، «ایرج پزشکزاد»، با زبان طنز، به نقد دستگاه خلافت عباسی می‌پردازد و خشونت و ستم آن‌ها را به تصویر می‌کشد. ماشاءالله خان، در بارگاه هارون الرشید، از نزدیک شاهد ظلم و ستمی‌ست که در این دوران روا داشته شده است. ماشاءالله خان که در زندگی اصلی خود یک دربان بانک بوده، همیشه تصور می‌کرده که در زمانه‌ی اشتباهی به دنیا آمده و برای همین از زندگی خودش ناراضی است. اما به مرور برای او روشن می‌شود که تصوراتش اشتباه بوده‌اند. نویسنده به وسیله‌ی این ترفند و تکنیک داستان پردازی، علاوه بر نقد اجتماعی دوران مد نظر، به خوانندگان نشان می دهد که این آرزو، ریشه در حسرت همیشگی آدم‌ها داشته و دوره‌های تاریخی، آن چنان که می نمایند هم بی‌عیب‌و‌نقص نیستند.